S.Bergelis. Dążenia Litwinów przeczyły oczekiwaniom polskiego rządu komunistycznego (III)

W celu „naprawienia” sytuacji postanowiono zorganizować II zjazd LVKD. Tym razem partia i ochrona zapewniły wybór „dobrych” kandydatów. Odbyło się kilka spotkań z Litwinami, członkami LJDP.

II Zjazd odbył się w 1959 roku. 25 października Zgodnie z przygotowanym przez partię scenariuszem na prezesa Towarzystwa wybrano Algirdasa Skripkę. W przyjętej przez konwencję uchwale postanowiono m.in., że:

– LVKD jest jedną z polskich organizacji wspierających linię partyjną w budowaniu socjalizmu w kraju.

– Centralne Biuro (CV) powinno mobilizować jak najwięcej Litwinów do życia społecznego i politycznego, wspierać kolektywizację, trzymać się z daleka od władzy partyjnej i administracyjnej, walczyć z nacjonalizmem i separatyzmem.

Po zjeździe siedziba LVKD zostaje przeniesiona z Puńska nad Sekwanę, aby działalność partyjna i bezpieczeństwo mogły odizolować puńskich „nacjonalistów” od „awansowanych” i „zdrowych” polscy Litwini rdzenia.

Bezpośrednio po zjeździe Ministerstwo Spraw Wewnętrznych RP przeznaczyło środki na utrzymanie rady centralnej towarzystwa:

dla centrali oraz czterech pracowników etatowych – prezesa, sekretarki, księgowej i instruktora.

W życiorysie LVKD znalazło się 7 członków PZPR, 2 członków Zjednoczonego Zgrupowania Chłopskiego i 10 członków bezpartyjnych.

Z 19 członków CV tylko dwóch pochodziło z regionu puńskiego: nauczyciel i rolnik ze wsi Wajtakiem, których wpływ na działalność Towarzystwa był słaby.

Charakterystyka poglądów politycznych przywódców Towarzystwa zachowała się w specjalnych archiwach Litwy:

Prezydent A. Skripka jest zaawansowany ideowo, jego zastępca Antanas Čeplinskas ma nastroje nacjonalistyczne, sekretarz J. Kmieliauskas jest dość wspierający i godny zaufania.

Świadczy to o tym, że do kierowania Towarzystwem zostały powołane zaufane osoby ze strony polskiej.

Po rozprawieniu się z „reakcyjnymi” aktorami, Litwinom pozwolono wydawać litewskojęzyczną publikację „Aušra”.

W pierwszym numerze przepisana zostaje historia powstania Towarzystwa:

„Minęły prawie trzy lata od powstania Litewskiego Towarzystwa Kultury Publicznej.

Sigitasa Birgelisa. Aspiracje Litwinów sprzeczne z oczekiwaniami polskiego rządu komunistycznego (część 3) | fot. punskas.pl

Obserwując tę ​​działalność, litewscy intelektualiści i rolnicy zaapelowali do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i władz o zezwolenie na zorganizowanie Litewskiego Towarzystwa Kultury Publicznej, którego celami są:

1. Aktywizować mieszkańców narodowości litewskiej na rzecz wspólnej budowy socjalizmu w Polsce,

2. Nagłaśniać wspólne walki litewsko-polskich mas robotniczych,

3. Rozpowszechniać całkowicie poprawną wiedzę o ZSRR, aw szczególności o Sowiecka Litwao życiu, pracy i niestrudzonej walce narodu radzieckiego o pokój i przyjaźń między narodami,

4. Wzmocnić więzy braterskiego współżycia między robotnikami litewskimi i polskimi,

5. Zapoznanie społeczeństwa litewskiego z rozwiniętą kulturą narodu polskiego, a społeczeństwa polskiego z rozwiniętą kulturą narodu litewskiego,

6. Rozwijać kulturę litewską, narodową w formie i socjalistyczną w treści,

7. Organizowanie i wspieranie litewskiej działalności artystycznej i naukowej,

8. Pielęgnować litewski folklor,

9. Uczestniczyć w litewskich szkołach, domach kultury, kursach języka litewskiego, czytelniach, bibliotekach, zajęciach artystycznych, klubach itp.,

10. Chroń litewskie zabytki kultury.

Partia i rząd nie tylko umożliwiły Towarzystwu zorganizowanie się, ale także w pełni mu pomagały i wspierały.

Tak więc w 1956 roku powołano Komitet Organizacyjny, którego celem było zorganizowanie Pierwszego Kongresu Litewskiego Towarzystwa Kultury Publicznej.

Pierwszy zjazd LVKD zorganizowany przez komitet odbył się w 1957r. i wybrał naczelny organ Towarzystwa – Radę Centralną z siedzibą w Puńsku.

Dotychczasowy zarząd Centrum zrobił wiele na polu edukacji i kultury.

Jednak niektórym członkom zarządu Centrum nie udało się nawiązać kontaktu z miejscowymi Litwinami iw rezultacie na drugim kongresie LVKD w Seinai w 1959 r. Miesiąc październik. 25-go wybrano nową radę centralną, której siedzibę przeniesiono z Puńska do miasta Seina.

Obecny Zarząd Centrum ma następujący skład:

prezes – A. Skripka, zastępca – A. Čeplinskas, sekretarz – J. Kmieliauskas, skarbnik – A. Jančė i 15 członków zarządu. Komitet audytu składa się z 5 osób.

Uchwały I i II zjazdu LVKD różniły się jak dzień i noc.

W uchwałach podjętych na II zjeździe Towarzystwa walka z nacjonalizmem litewskim i separatyzmem została uznana za najważniejsze zadanie jego działalności, nie odbiegając od wytyczonej przez partię linii przyłączenia się do tworzenia socjalizmu.

Po II Zjeździe oficjalnie postawiono przed Towarzystwem następujące cele:

1. Aktywizacja mieszkańców narodowości litewskiej dla realizacji wspólnej budowy socjalizmu w Polsce;

2. Nagłośnić wspólną walkę litewsko-polskich mas pracujących;

3. Rozpowszechniać pełną i rzetelną informację o ZSRR, zwłaszcza o sowieckiej Litwie, o życiu, pracy i niestrudzonej walce narodu radzieckiego o pokój i przyjaźń między narodami;

4. Wzmocnić braterskie więzi między robotnikami litewskimi i polskimi;

5. Zapoznanie społeczeństwa litewskiego z rozwiniętą kulturą narodu polskiego, a społeczeństwa polskiego z rozwiniętą kulturą narodu litewskiego;

6. Rozwój kultury litewskiej – narodowej w formie i socjalistycznej w treści; organizowanie i wspieranie litewskiej działalności artystycznej i naukowej;

7. Kultywowanie litewskiego folkloru, uczęszczanie do litewskich szkół, domów kultury, czytelni, bibliotek, klubów, organizowanie kursów języka litewskiego, działalność artystyczna itp.

Pierwszy prezes LVKD, Juozas Maksimavičius, poczuł się zdradzony.

Widząc, że Towarzystwo, w którym pokładał tyle nadziei, stało się narzędziem komunistycznej ideologii, nawoływał, by nie wstępować do takiej organizacji.

Kierownictwo partii wzmocniło kontrolę nad Towarzystwem. Zgodnie z instrukcjami Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (LJDP) wszyscy litewscy członkowie partii mieli zostać członkami Towarzystwa.

Odbywali z nimi spotkania polscy działacze partyjni z Seiny. W celu zwiększenia wpływów partii miejscowy samorząd zarządził utworzenie koła LVKD w Seinai.

Członkami zostali także polscy aktywni członkowie komitetu partii Seina. Postanowiono przenieść siedzibę rady z Puńska nad Sekwanę, bliżej tamtejszego polskiego kierownictwa partyjnego, a dalej od litewskich „nacjonalistów”.

Chociaż Towarzystwo miało być narzędziem LJDP, jego znaczenia nie można jednoznacznie ocenić.

Oprócz obowiązkowych haseł opartych na stemplach ideologicznych, podnoszono i praktycznie rozwiązywano kwestie litewskiego szkolnictwa, samozatrudnienia i publikacji w języku ojczystym.

W społeczeństwie byli ludzie, którym zależało na przyszłości wspólnoty i zachowaniu litewskości.

Prezesi LVKD – LLD:

Juozas Maksimavičius – 31-03-1957 – 1958 wiosna,

Juozas Savickas – wiosna 1958 – 25.10.1959,

Algirdas Skripka – 25-10-1959 – 09-01-1972,

Juozas Sigitas Paransevičius – 01-09-1972 – 02-08-1981,

Roma Vitkauskas – 08.02.1981 – 25.08.1985,

Juozas Bliūdžius – 25-08-1985 – 29-05-1988,

Juozas Sigitas Paransevičius – 29-05-1988 – 24-11-1990,

Eugenijus Petruškevičius – 24.11.1990 – 02.12.1995,

Petras Maksimavičius – 12.02.1995 – 24.11.1999,

Algirdas Vaicekauskas – 1999–2021,

Robert Slovik – od 2021 do chwili obecnej.

Brinley Hamptone

„Myśliciel. Miłośnik piwa. Miłośnik telewizji. Zombie geek. Żywności ninja. Nieprzejednany gracz. Analityk.”

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *