Pod koniec lata oboje wracają do trudnych realiów życia w Warszawie, w systemie socjalistycznym stojącym na krawędzi upadku. Ludvik i Januš, jakby wypędzeni z osobistego raju, zdają sobie sprawę, że ich miłość nie ma przyszłości w represjonowanym i głęboko religijnym społeczeństwie. Janushas nie waha się przyjąć oferty pracy w Urzędzie Kontroli Prasy, zaś Ludvikas marzy o ucieczce na Zachód i postanawia zaprotestować przeciwko systemowi. Ich sekretna miłość zaczyna rozkwitać.

Pierwsza powieść Tomasza Jedrowskiego „Pływanie w ciemnościach” (wydana przez wydawnictwo „Baltos lankos”, w tłumaczeniu z języka angielskiego: Gabrielė Gailiūtė-Bernotienė) to zapadająca w pamięć opowieść poetycka, która porusza temat miłości i jej różnych form, ciężaru adaptacji i ceny wolność, za którą trzeba zapłacić, aby żyć sensownie.

Zdaniem autorki powieść ta nie jest prostą historią miłosną w skomplikowanych okolicznościach historycznych. To przede wszystkim opowieść o dojrzałości i rozwoju.

„Wydaje mi się, że ta książka to przede wszystkim opowieść o dojrzewaniu z mocnym wątkiem miłosnym. Bardzo ważne jest tu doświadczenie pierwszej i prawdziwej miłości: postrzegam miłość jako potężną siłę i chcę ją zgłębiać Ale jednocześnie bardzo chciałam zrozumieć, jak młody człowiek dorasta, w jaki sposób wybiera, kim się stanie i jak reaguje na nieuniknione wyzwania, przez które wszyscy przechodzimy na drodze do dorosłości. „Którą drogę wybrać? jakim człowiekiem się stać, na jakie kompromisy pójść – to pytania, na które trzeba znaleźć odpowiedź, a odpowiedzi te wymagają realnych, zmieniających życie decyzji” – wyjaśnia autorka książki.

T. Jedrowski twierdzi, że ważne było dla niego zgłębienie tematu wolności i ucisku w społeczeństwie.

„Naprawdę chciałem wiedzieć, co się dzieje, gdy osoba, którą kochasz, najważniejsza osoba w twoim życiu, myśli inaczej niż ty, kiedy twoje światopoglądy nie są zgodne i robi się gorąco, ponieważ żyjesz w społeczeństwie zbudowanym na ucisku. Z tego powodu w pojedynkę trzeba być ostrożniejszym, coraz bardziej podejrzliwym na każdym kroku, w końcu wolność jest jak powietrze – gdy jej brakuje, trzeba się jej trzymać i brać ją bardzo ostrożnie, dbajcie o swój oddech, dokładnie ważcie każdy ruch. dorastanie jest już bardzo trudne, a co dopiero dorastanie w społeczeństwie, w którym nie można liczyć na wsparcie, zachętę do bycia sobą” – zastanawia się autorka.

Próba poznania i zrozumienia przeszłości

Miejsce akcji, w którym wszystko się dzieje, jest nie mniej ważne niż historia tego, co dzieje się w książce. Urodzona w latach 90. autorka dorastała w Niemczech Zachodnich, w polskiej rodzinie, następnie studiowała prawo na Uniwersytecie w Cambridge. Zna pięć języków i obecnie mieszka w Paryżu. Dlaczego więc akcja powieści napisanej po angielsku rozgrywa się w kraju jej rodziców, w socjalistycznej Polsce?

„Głównie dlatego, że dorastałem w otoczeniu opowieści moich rodziców o dorastaniu w komunistycznej Polsce. Kiedy dorastałem w Niemczech w latach 90. życie w ówczesnej Polsce wydawało mi się prawdopodobnie najbardziej egzotyczną rzeczą na świecie. Po prostu nie mogłem wyobraźcie sobie społeczeństwo, w którym brakowało najprostszych rzeczy i gdzie rząd miał niesamowitą kontrolę nad wszystkimi dziedzinami życia. Myślę, że kiedy zacząłem pisać, chciałem lepiej zrozumieć, jak mogłoby wyglądać takie życie. Po prostu czułem, że nie mogę tego zrozumieć swoje życie i iść dalej, nie rozumiejąc, skąd pochodzę, z czym musieli się zmagać moi rodzice i o co walczyli ludzie żyjący w tym systemie” – wyjaśnia T. Jedrowski.