26 listopada W Pałacu Rybaka kurtyna sceny zostanie otwarta, aby widzowie mogli po raz kolejny usłyszeć pełen silnego humanistycznego ładunku musical „Skrzypek na dachu” Państwowego Teatru Muzycznego w Kłajpedzie. Spektakl poświęcony jest 95. rocznicy urodzin kompozytora Jerry’ego Bocka.

J. Bock (1928-2010) to jeden z najbardziej wyrazistych i utalentowanych kompozytorów amerykańskich. W ramach czternastoletniej współpracy z autorem tekstów Sheldonem Harnickiem Bock napisał muzykę do trzech najsłynniejszych musicali w historii Broadwayu: Fiorella (1959), She Loves Me (1963) i Skrzypek na dachu (1964). Jego twórczość jest świadectwem wartości muzycznej sprawności, wrażliwości dramatycznej i artystycznej hojności na scenie Broadwayu.

Kompozytor J. Bock, librecista Joseph Stein i autor tekstów S. Harnicka w 1964 r. musical „Skrzypek na dachu”, podobnie jak słynne musicale „My Fair Lady”, „Hello, Dolly”, „West Side Story” czy „The Sound” of Music”, należy do złotego funduszu tego gatunku. Kiedy w 1958 roku J. Bock i S. Harnick debiutowali jako współautorzy, obaj osiągnęli już ten wynik. I choć pierwsze dzieło duetu – musical „Konkurs piękności” – nie odniosło sukcesu, przyciągnęło uwagę opinii publicznej do utalentowanego zespołu twórców. Rok później przyszedł wielki sukces: przyniósł go musical „Fiorela”. Autorzy poprzez muzykę, poezję i taniec opowiadają historię Fiorello La Guardii, jednego z najpopularniejszych polityków tamtych czasów, lat 1933-1945. biografia burmistrza Nowego Jorku. Ogromnym zainteresowaniem cieszyła się muzyka i teksty, zwłaszcza satyryczne odcinki sztuki. Ta twórczość sceniczna przyniosła autorom, producentom i wykonawcom najwyższe uznanie i liczne nagrody. Po dwóch innych, niezbyt udanych musicalach („Lepūnėlis” i „Ji mane myli”), autorski tandem zmierzył się z opowieściami żydowskiego klasyka literatury Szoloma Alejchema o życiu mleczarza Tevjė i jego rodziny (żony Goldė i córek Ceitele, Hodelė , Chava, Šprince i Bielke) w małym miasteczku Anatewka w czasach carskiej Rosji, z rokiem 1905 już w powietrzu. przepowiednie rewolucji.

Powszechnie uznane sukcesy

Premiera „Skrzypka na dachu” odbyła się w 1964 r. we wrześniu. Narodził się jeden z najjaśniejszych i najbardziej nowatorskich spektakli teatru muzycznego, z bardzo silnym ładunkiem humanistycznych idei, zrozumiałych dla widzów na całym świecie, bez względu na rasę i narodowość. To komedia muzyczna, której muzyka jest pełna temperamentu i pasji. Słuchacz rozpoznaje w nich elementy stylizowanego folkloru żydowskiego, starożytnych romansów, a obok nich typowo współczesne tematy, charakteryzujące się charakterystycznym rytmicznym, melodyjnym i harmonijnym brzmieniem. Wiele numerów z musicalu stało się powszechnie uznanymi hitami. Obejmuje to temat „Tradycja”, który brzmi już w prologu, piosenkę Tevjë „Gdybym był bogaty…” oraz piosenkę „Słońce wschodzi, słońce zachodzi…” w wykonaniu wszystkich bohaterów oraz inni. O sukcesie tego liryczno-humorystycznego przedstawienia w dużej mierze zadecydował talent reżysera i choreografa Jerome’a Robbinsa, dzięki czemu ważne miejsce zajmuje w nim nie tylko śpiew i gra aktorska, ale także taniec.

Musical „Skrzypek na dachu” zdobył dla swoich współtwórców wiele prestiżowych nagród i zyskał światową sławę. W pierwszej inscenizacji teatru na Broadwayu rolę Tewje wcielił słynny Zero Mostel, a jego żonę Golde zagrała tancerka Marija Karniłowa. „Skrzypek na dachu” pobił wszelkie rekordy sukcesu fantastyczną liczbą przedstawień na Broadwayu: w ciągu dziewięciu lat wystawiono go 3242 razy! Po premierze wystawiono go w 32 innych krajach, a bohaterowie musicalu mówili na scenie 16 różnymi językami. Musical oddaje żywe kolory życia Żydów w małym miasteczku. Motywem przewodnim „Skrzypka na dachu” jest tradycja. Jest to bardzo ważne dla głównego bohatera musicalu – mleczarza Tewje. Dawne obyczaje nie wytrzymują jednak konfrontacji z młodszym pokoleniem, które inaczej patrzy na świat…

Pan Rojus zaśpiewa ze swoją córką

W wystawianym od dwudziestu lat przedstawieniu Państwowego Teatru Muzycznego w Kłajpedzie zmieniają się pokolenia wykonawców: ci, którzy kiedyś grali młodych mężczyzn, wracają na scenę jako „ojcowie” nowych postaci, ale „Skrzypce na dachu” są cieszy się tak dużym zainteresowaniem publiczności, że podczas występów na sali nigdy nie brakuje widzów. 26 listopada w przedstawieniu główną rolę Tevjë zagra solista Mindaugas Rojus, rolę jego córki Šprince powierzono Leii Rojucie, a Kamilė Rojė tradycyjnie zagra w orkiestrze teatru muzycznego.

W przedstawieniu zaśpiewają także najwybitniejsi soliści teatru: Aurelija Dovydaitienė – Goldė, żona mleczarza Tevjė; urocze córki mleczarza: Oksana Auškalnytė-Mockuvienė – Ceitele, Oksana Štemanetian – Hodelė, Živilė Subačiūtė – Chava, Bielkė – Vytautė Rimkutė. Zięciami Tevje będą: Tadas Jakas – Motelis, Vilius Trakys – Perčikas, Gytis Šimelionis – Fedia. Usłyszymy solistów – Elenę Anužienė – Šandelė, Šarūnas Juškevičius – Rabin, nikt nie będzie wątpił, że dzięki Lorecie Ramelienė czy Jentė wszyscy, którzy zapragną, zostaną małżeństwem, Virginijus Pupšys stanie się Leizer Wolfem, Arūnas Ramelis – Mordcha, Martynas Stankevičius stanie się zadebiutuje w roli Mordchy, Regina Sarkisova wykona solo na skrzypcach.

Pierwsza produkcja na Litwie

W 2000 roku „Skrzypek na dachu” został po raz pierwszy wystawiony na Litwie przez Państwowy Teatr Muzyczny w Kłajpedzie. Spektakl zainicjował honorowy dyrygent teatru Stasys Domarkas, który poznał Jana Šurmėjsa w 1999 roku podczas wykonania musicalu „Zorba” Johna Kandera w Teatrze Muzycznym Państwa Kowieńskiego. Spektakle „Skrzypka na dachu” Jana Šurmeja prezentowane są we Wrocławiu, Gdyni i Łodzi od ponad dekady. Premiera w Kłajpedzie miała miejsce także w 2011 roku.

Spektakle w Kłajpedzie stworzył dyrygent S. Domarkas oraz grupa polskich artystów – reżyser J. Šurmėjus, scenograf Voicech Jankowiak (pol. Woiciech Jankowiak) i kostiumografka Marta Hubka. W przedstawieniu biorą udział nie tylko zawodowi aktorzy, ale także chór, zespół baletowy i większość obsługi, licząca łącznie ponad 100 osób.

Reżyser J. Šurmėjs twierdzi, że popularność spektaklu jest fenomenalna. Kłajpeda wciąż wraca do tego musicalu, bo ludzie chcą na ten spektakl przychodzić, a aktorzy mają gdzie wyrazić siebie. Choć urodził się w Ameryce, „Skrzypek na dachu” powstał pod wpływem literatury europejskiej.

Zdaniem J. Šurmeja dzieło to ma charakter uniwersalny. Tak, pokazuje wszystko przez pryzmat kultury żydowskiej, ale nie jest to sztuka o żydowskiej enklawie. Praca mówi o człowieczeństwie, o pewnej filozofii życia, o tolerancji, o tym, że świat się zmienia, że ​​trzeba iść do przodu. Chodzi o ojczyznę, rodzinę, wspólnotę wypędzoną, a to dotyka wielu narodów.