Autor dziesiątek powieści, licznych esejów, opowiadań, dramatów i librett, Herkus Kunčius swoim nowym dziełem „Zimna wojna” przekroczył granice gatunku – nazwał tę książkę powieścią operetkową.

Ta ironiczna, straszna, a nawet bezczelna książka składa się z czterech części: heroicznej operetki „Krótka historia wielkiego białego plemienia”, zachodniej operetki „Napad na pociąg w otchłani”, operetki kryminalnej „Danaja i złoczyńca” oraz politycznej operetka „Pierestrojka”. Wszystkie części powieści łączy wspólna oś – wydarzenia z historii Litwy, z których wiele ma miejsce w XX wieku.

„W przeciwieństwie do historycznych optymistów, którzy mówią, że wszystko będzie dobrze, ale tego nie osiągną, ja jestem optymistą zagłady, który przewiduje, że wszystko będzie dobrze, ale nikt tego nie zrozumie”. Świat wokół nas, niezależnie od tego, czy myślimy o nim jako dobry czy zły, jest tragikomiczny. Często gotuje się w nim nie tylko opera, ale także pasje operowe ”- powiedział H. Kunčius, który, nawiasem mówiąc, urodził się w rodzinie słynnych solistów kowieńskiego teatru muzycznego.

Takie są dzisiejsze realia historyczne, w znaczący sposób korygujące rzekomy zarzut śmiechu.

Autor, znany z ironicznego spojrzenia na wydarzenia historyczne, przyznaje, że coraz częściej otaczające nas wydarzenia wcale nie są śmieszne, a to, co wczoraj mogło się wydawać śmieszne, dziś już takie nie jest. „Zimna wojna, która miała miejsce w drugiej połowie XX wieku, będąca tłem powieści operetkowej, przekształciła się w prawdziwą wojnę na naszym kontynencie w XXI wieku. Część moich kolegów na Ukrainie, którzy chętnie pisali o rzeczach absurdalnych czy zabawnych, zupełnie przestali pisać i nie wiedzą, czy znowu będą pisać. Takie są więc dzisiejsze realia historyczne, znacząco korygujące rzekome oskarżenie o śmiech” – zaznaczył pisarz.

Fot. Wydawnictwo Związku Pisarzy Litewskich.

W pierwszej części „Zimnej wojny” „Krótka historia wielkiego białego plemienia” przedstawiona jest mozaika ważnych dla Litwinów mitów i faktów, w której wydarzenia toczą się w porządku chronologicznym od czasów legendarnego Publiusza Libona, czyli Palemona do dnia dzisiejszego.

„Napad na pociąg w Bezdonys” to westernowa opowieść o tym, jak 26 września 1908 roku szlachcic lapońskiego pochodzenia, socjalistyczny rewolucjonista i przyszły przywódca Polski Józef Piłsudski wraz z trzema przyszłymi premierami Polski i innymi aktorami dokonał napadu na pociąg odjeżdżający z Warszawy w pobliżu stacji Bezdonyi i po zastrzeleniu strażnika i zranieniu innych ukradł 200 000 rubli przeznaczonych na budowę wileńskiej linii tramwajowej.

Trzecia część „Danaja i złoczyńca” to kryminał opowiadający o tym, jak 15 czerwca 1985 roku Bronius Maigys z Kowna dokonał aktu politycznego wandalizmu w starej pustelni w Leningradzie i oblał kwasem siarkowym obraz Rembrandta „Danaia”, w protest przeciwko okupacji Litwy przez Związek Sowiecki w 1940 r. Za to przez wiele lat był zamykany w specjalnym szpitalu psychiatrycznym typu penitencjarnego w Czerniachowsku (obwód kaliningradzki), gdzie „opiekowano się” najbardziej zagorzałymi dysydentami. Realizator kampanii został zwolniony z tej instytucji dopiero po odzyskaniu przez Litwę niepodległości.

Powieść operetkowa „Zimna wojna” nie jest przeznaczona dla teatru i kina, ale przede wszystkim dla czytelników, którzy po zapoznaniu się z tą książką mają możliwość bez większego wysiłku stać się zarówno kompozytorami, jak i wykonawcami.

„Pierestrojka” – operetka polityczna – rozpoczyna się w 1985r., kiedy to członkowie Biura Politycznego Komunistycznej Partii ZSRR w Moskwie wybrali „młodego” 50-letniego Michaiła Gorbaczowa na sekretarza generalnego. Konsultując się z duchem Andropowa, zmarłego byłego sekretarza generalnego, i duchem Lenina, Gorbaczow zapoczątkował pierestrojkę, która zakończyła się w 1991 r. rozpadem ZSRR. W tej części operetkowej powieści „Zimna wojna” pojawiają się nie tylko upiorne wydarzenia, które dziś trudno sobie wyobrazić, ale także polityczne i marginalne postacie tamtych czasów, w tym Ronald Reagan, Borys Jelcyn, dysydent Andriej Sacharow i czarodziej Kaszpirowski.

„Powieść operetkowa „Zimna wojna” nie jest przeznaczona dla teatru czy kina, ale przede wszystkim dla czytelników, którzy po zapoznaniu się z tą książką mają możliwość bez większych trudności stać się zarówno kompozytorami, jak i wykonawcami. jego książka w rękach czytelników Kuncjusza.