Wystawa jest wspólnym dziełem muzeów i kuratorów obu krajów

Wystawa „Wilno–Wilno–Wilno 1918–1948. Jedno miasto – wiele historii” jest znaczącym przykładem współpracy kulturalnej Litwy i Polski, zorganizowana przez prof. Giedrė Jankevičiūtė i prof. wystawa wraz z towarzyszącym jej katalogiem prezentuje po raz pierwszy dokumentację artystyczną Wilna z okresu międzywojennego, wojny i wczesnego okresu powojennego zachowaną w instytucjach pamięci litewskiej i polskiej: dzieła malarstwa, grafiki, fotografii artystycznej, rzeźby i ich reprodukcje.
„Chcemy przede wszystkim podkreślić znaczenie środowiska artystów w Wilnie, pokazać, jak bardzo było ono złożone i dynamiczne, tworzone przez różnych twórców mieszkających w tym samym mieście, choć różnie je nazywali” – piszą we wstępie do katalogu kuratorzy wystawy G. Jankevičiūtė i A. Szczerskis.

Dzieła sztuki i fotografie ukazują obraz Wilna w szczególnie trudnym okresie 1918-1948. miasto przechodziło z rąk do rąk, wchodząc w skład Polski, potem Litwy, było okupowane przez hitlerowskie Niemcy i Rosję Sowiecką. Okupacje i wojny radykalnie zmieniły skład i strukturę społeczną ludności, odcisnęły okrutne piętno na materialnym ciele Wilna – jego architekturze i urbanistyce.

Siedmioczęściowa opowieść pokazuje, jak artyści z tego wieloetnicznego i wielokulturowego miasta postrzegali ówczesne Wilno. Zbiorowy obraz Wilna w okresie międzywojennym tworzyli głównie przedstawiciele kultury polskiej, ale bardzo ważną częścią tego obrazu są prace świadczące o perspektywie wilnian narodowości litewskiej, żydowskiej, białoruskiej, rosyjskiej, ukraińskiej i innych . .

Wystawy w Krakowie i Wilnie „Wilno–Wilno–Wilno, 1918–1948. Jedno miasto – wiele historii” oraz towarzyszący im katalog zostały przygotowane we współpracy z wybitnymi litewskimi i polskimi naukowcami, jedną z najważniejszych narodowych instytucji sztuki i pamięci w ich kraju – Narodowe Muzeum Sztuk Pięknych Litwy i Muzeum Narodowe w Krakowie.

Portret Wilna z dzieł klasycznych, modeli pomników i filmów eksperymentalnych

Kuratorzy wybrali na wystawę ponad 250 dzieł z najważniejszych litewskich i polskich muzeów, bibliotek i archiwów. Obok powszechnie znanych i wielokrotnie reprodukowanych dzieł klasyków sztuki wileńskiej Ludomira Sleńdzińskiego, Bronisława Jamontta, Michała Rouby, Jerzego Hoppena, Jana Bułhaka, pojawiają się prace artystów młodszego pokolenia Hanny Milewskiej, Józefa Horydy, Hadassy Gurewicz-Grodzkiej i innych. przedstawione. . grafiki i grafiki. Niektóre z nich prezentowane są po raz pierwszy.

Awangardowe przebłyski na artystycznej scenie Wilna, które zyskało miano twierdzy neoklasycyzmu, reprezentują obrazy Vytautasa Kairiūkstisa i jego współpracownika Władysława Strzemińskiego, fotografie ucznia Bauhausu Mojżesza Raviva-Vorobeichica, akwarele Bencion Michtom oraz słynna makieta pomnika Adama Mickiewicza autorstwa Zbigniewa Pronaszki.

Wizerunek Wilna uzupełnia „segment litewski”, utworzony z pejzaży i portretów Vladasa Drėmasa, Antanasa Gudaitisa, Juozasa Mikėnasa, Algirdasa Petrulisa, Adamsa Varnasa. Opowieść dopełniają dzieła sztuki naznaczone nostalgią za utraconym Wilnem, wśród których znajdują się grafiki i obrazy jednego z najsłynniejszych polskich modernistów, Andrzeja Wróblewskiego, pozostającego pod wpływem wileńskiej młodzieży.

Ekspozycję uzupełnia kilka unikatowych obiektów – jest to makieta znanego Wilnianom Adama Mickiewicza, pomnika Zbigniewa Pronaszki, który przez długi czas zdobił skwer im. Konstantinosa Sirvydasa na Starym Mieście. Sześciometrowa makieta stanie podczas wystawy na skwerze przed Muzeum Narodowym w Krakowie. Podczas wystawy odbędzie się również premiera eksperymentalnego filmu reżysera Giorgio Ruggeriego „W Wilnie pada deszcz / Piove a Wilno”. Film oparty jest na relacjach włoskich dziennikarzy, którzy odwiedzili Wilno w latach 20. i 40. XX wieku oraz na rzadkich materiałach filmowych pochodzących z europejskich funduszy filmowych i archiwów, dokumentujących ówczesne miasto.

Konferencja prasowa wystawy odbędzie się w 2023 roku. Wtorek, 24 maja, godz. W Muzeum Narodowym w Krakowie (pkt 3 Maja 1, 30-062 w Krakowie). W otwarciu wystawy weźmie udział Minister Kultury Republiki Litewskiej Simonas Kairys, Dyrektor Generalny LNDM dr. Arūnas Gelūnas, kurator prof. dr Giedre Jankevičiūtė.

Wystawie towarzyszy katalog przygotowany przez kolektyw autorów

Wystawie towarzyszy szczegółowy katalog, który prezentuje i analizuje nieznane dotąd dziedzictwo artystyczne Wilna między okresem międzywojennym, wojną i okresem powojennym. Publikacja publikuje 24 artykuły specjalnie zamówione do tej publikacji przez najsłynniejszych litewskich i polskich historyków sztuki i historyków tego okresu.

Teksty do wystawy i katalogu przygotowali historycy architektury, sztuki i społeczeństwa, kuratorzy dr. Algė Andriulytė (Wilno), prof. dr Vytautas Ališauskas (Wilno), dr. Rasa Antanavičiūtė (Wilno), prof. dyplomowany dr Mariusz Bryl (Poznań), prof. wykwalifikowany dr Agnieszka Chmielewska (Warszawa), prof. dr Marija Drėmaitė (Wilno), prof. wykwalifikowany dr Dariusz Konstantynów (Warszawa-Gdańsk), prof. wykwalifikowana dr Irena Kossowska (Warszawa-Toruń), dr. Viktoras Liutkus (Wilno), prof. kwalifikowana dr Iwona Luba (Warszawa), dr. Dangiras Mačiulis (Szawle-Wilno), prof. wykwalifikowany dr Jerzy Malinowskis (Warszawa-Toruń), Ilona Mažeikienė (Wilno), hab. dr Laima Laučkaitė (Wilno), Grzegorzas Piątekas (Warszawa), dr. Agata Pietrasik (Berlin), prof. wykwalifikowany dr Michał Pszczółkowski (Gdańsk–Zielona Gura), dr. Skirmantė Smilingytė-Žeimienė (Wilno), dr. Izabela Suchocka (Białystok), prof. wykwalifikowany dr Maciej Szymanowicz (Poznań), dr. Jolanta Sirkaitė (Wilno). Katalog opracował prof. wykwalifikowana dr Giedrė Jankevičiūtė i prof. dr Andrzej Szczerski.

Eksponaty na wystawę wypożyczyły: Litewskie Narodowe Muzeum Sztuki, Narodowe Muzeum Sztuki im. MK Čiurlionisa, Litewskie Muzeum Narodowe, Muzeum „Aušros” w Szawlach, Muzeum Dziedzictwa Kościelnego Archidiecezji Wileńskiej, Litewskie Centrum Wiedzy o Sztuce „Tartle”, Muzeum Gaona w Wilnie Historii Żydów, Muzeum i Biblioteka Wileńskiej Akademii Artystycznej, Muzeum i Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego, Centrum Judaistyczne Biblioteki Narodowej Martynas Mažvydas, Biblioteka Vrublevskii Litewskiej Akademii Nauk, Litewskie Archiwum Literatury i Sztuki, Centralne Archiwum Historii Litwy, Narodowe Muzeum w Krakowie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Okręgowe w Toruniu, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, Zakład Narodowy im. Osolińskich, Biblioteka Narodowa, Biblioteka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.