Bruksela wstrzymała pomoc dla Polski, argumentując, że polityka rządu polegająca na kontrolowaniu wymiaru sprawiedliwości narusza zasady demokracji. Blok zaapelował o poważne zmiany, które pozwolą Polsce otrzymać ponad 35 mld euro. Dotacje i pożyczki unijne. Niektóre wcześniejsze zmiany zaproponowane przez Warszawę nie spełniały wymogów unijnych.

Po miesiącach negocjacji polski rząd zaproponował dalsze zmiany, które usuwają kontrowersyjne uprawnienia Sądu Najwyższego, co jest jedną z rzeczy, na które Polska zgodziła się zrobić, aby otrzymać fundusze.

Propozycja spotkała się z krytyką w Polsce, w tym w sądownictwie. Niektórzy mówili, że nie jest to zgodne z systemem prawnym kraju. Ale rządząca prawicowa koalicja upiera się, że jest to kompromis, który powinien pomóc odblokować fundusze, a proces, jak mówią, potrwa kilka miesięcy.

W środę za nową ustawą głosowało 233 posłów, przeciw było 207, a 12 wstrzymało się od głosu. Głosowanie pokazało głębokie podziały w parlamencie, który jest kontrolowany przez rządzącą partię Prawo i Sprawiedliwość (PiS) i jej koalicjantów.

Zmiany muszą jeszcze zostać zatwierdzone przez prezydenta Andrzeja Dudę, który zapowiedział, że rozważy, czy są one zgodne z polską konstytucją. Powoływanie sędziów jest jednym z uprawnień prezydenta.

Didier Reynders, europejski komisarz ds. sprawiedliwości, napisał na Twitterze: „Zwracam uwagę na fakt, że Sejm przyjął nową ustawę o sądach. Będziemy teraz kontynuować kolejne etapy procesu legislacyjnego”.

Rzecznik rządu Piotr Mueller powiedział w środę, że nowe prawo jest „kompromisem” zaproponowanym Brukseli i „przetestuje prawdziwe intencje” instytucji rządzących 27-osobowym blokiem.

Polski rząd twierdzi, że UE przekroczyła swój mandat, wstrzymując fundusze i próbując wywierać nieuzasadnioną presję.

Nowe przepisy przenoszą postępowanie dyscyplinarne i immunitetowe sędziów Sądu Najwyższego do głównego sądu administracyjnego. Rozszerzają również możliwości stron w zakresie testowania niezawisłości i autorytetu sędziów w ramach postępowań sądowych.

Wśród innych zmian, o które UE prosi Polskę, jest liberalizacja pozwoleń na budowę elektrowni wiatrowych.