Polski historyk i sowietolog, autor około trzydziestu książek popularnych we współczesnej Polsce, które osiągnęły kilka tysięcy egzemplarzy, prof. A. Nowak mieszka w Krakowie, wykłada na Uniwersytecie Jagiellońskim, pracuje w Instytucie Historii PAN, gdzie kieruje Zakładem Historii i Studiów Europy Wschodniej XIX i XX wieku. Wykładał na Harvardzie, Kolumbii, Rice, Cambridge itp. uniwersytety.

Panie Profesorze, tytuł tego wykładu jest bezpośrednio związany z Pana najnowszą monografią. Opowiedz nam krótko o książce?

W pewnym sensie podsumowuje to moje wcześniejsze zainteresowanie przeszłością stosunków polsko-rosyjskich. Tak naprawdę interesowałem się tym tematem od czasów studiów. W tej książce staram się nie pisać monografii, ale syntezę historii, która rozwijała się pod pewnymi względami przez ponad tysiąc lat w sąsiedztwie pierwszego państwa piastowskiego z państwem rosyjskim, którego nie należy mylić z Rosją. Jednak to Rosja kijowska zrodziła trzy nowoczesne narody i trzy państwa. Dlatego w tym aspekcie możemy mówić o historii stosunków polsko-rosyjskich, które skierowane są do X przyjaciela. bierze się to pod uwagę w kontekście szczególnego sporu terytorialnego, który nie jest niczym szczególnym, jak to miało miejsce w prawie wszystkich stosunkach sąsiedzkich w historii.

Do sporu terytorialnego przyczyniają się również kwestie natury cywilizacyjnej i kulturowej, przy czym najistotniejszy jest podział chrześcijaństwa na chrześcijaństwo wschodnie i zachodnie.

Moskwa, Trzeci Rzym, rozumiany jako dziedzictwo bizantyjskie, poruszył Zachód, ruszył na Zachód, by przenieść swoje granice na Zachód, by zlikwidować Europę Środkową, która narodziła się tutaj dzięki istnieniu państw polskiego i litewskiego. Razem stworzyli nową jakość, którą Rosja próbuje zniszczyć od 500 lat. Na szczęście tak się jeszcze nie stało.

Jednak wspólna historia Polski i Rosji jest bardzo skomplikowana: w każdym stuleciu są ciągłe konflikty i wojny. Co więcej, kwestia imperializmu rosyjskiego była stawiana od kilku stuleci. wreszcie rozbiór Polski. Wydaje mi się jednak, że patrząc na rosyjskich polityków, uświadamiamy sobie, że mamy do czynienia albo z pewnym imperializmem, albo z imperializmem wtórnym lub konsekwentnym. Q myślisz o tym?

Próbując studiować historię w jej różnych opisach, stwierdzam, że okopanie się imperializmu nie jest powierzchowne, nie polega na sympatii czy niechęci do tego czy innego polityka. dziś nie rozwiązujemy problemów Władimira Putina ani współczesnej rosyjskiej elity. Jest to niezwykle głęboka, spójna i harmonijna tradycja, sięgająca wielu skal i praktykowana w najpiękniejszych miejscach kultury rosyjskiej.

Jeśli czytamy powieści Fiodora Dostojewskiego i teksty Aleksandra Poukine’a, które są dziś najczęściej używane w rosyjskim systemie edukacyjnym, oraz jeśli obejrzymy najważniejsze filmy oparte na współczesnym rosyjskim obrazie (Sergei Eizenteino Ivan Rstj), to znajdziemy to i nowo zaszczepiony obywatel rosyjski. Dlatego istnieje pewna ciągłość między Związkiem Radzieckim a Rosją.

Od 1934 roku Stalin przejął dumę imperium od systemu sowieckiego. A to już czas, kiedy ukształtowali się współcześni Rosjanie i dziadkowie. Obejmuje to pojęcie tzw. Wielkiej Wojny Ojczyźnianej, zgodnie z którą historię Rosji postrzega się jako walkę amni ze złem. Rosja, która walczy z faszyzmem, całkowicie niszcząc i prawnie zabraniając jakiejkolwiek wzmianki o prawdziwej historii II wojny światowej.

Myślę, że dla każdego Litwina jest oczywiste, że wojna zaczęła się od paktu Ribbentropa Mołotowa. W Rosji wspomina się o tym tylko w kontekście Związku Sowieckiego, który najwyraźniej ma dobre intencje i chce wzmocnić swoją przyszłość.

nie ma miejsca na prawdziwą historię, która obejmuje tysiące ofiar Związku Radzieckiego (Rosji). Co więcej, jeśli mowa o ofiarach rosyjskiego imperializmu, to nastąpiła szczególna manipulacja, bo nie zapominajmy, że rosyjski imperializm również polega na stosach trupów, które składa się na ołtarzu tego milinu.

Propaganda potwierdziła jednak, że Rosja musi być imperium, że Rosja musi rządzić i że musi się wyzwolić przez panowanie. Ideologia jest tak głęboko zakorzeniona i powtarzana tyle razy, że bardzo trudno się od niej oderwać. Oczywiście nie jest konieczne, aby nie było odizolowanych Rosjan ani nawet grup rosyjskich odrzucających takie ideologie. z pewnością warto tu wspomnieć o wspólnocie Pamięci.

Należy również wspomnieć o istniejącej tradycji rosyjskiej (Anton Echkov, Lew Tołstoj), ale jest to tradycja maum stłumiona przez imperialną sielankę, gdzie Michaił Lermontow, który odniesie się do tradycji, najlepiej ją opisuje: Niech będę niewolnikiem, carem. Wszechświata.

Ten aspekt propagandy jest również bardzo ważny w świetle wojny rosyjsko-ukraińskiej. obecnie nazywa się to operacją specjalną. Wojna, wyzwolenie, pomoc, wynarodowienie i demilitaryzacja są zabronione. Skórki te powtarzają się w historii i są czasami używane w kontekście ukraińskim. Co jest najważniejsze w historii stosunków polsko-rosyjskich, czyli w kontekście aktualnej rosyjskiej agresji na Ukrainę?

Nie sądzę, że te lekcje są bardzo skomplikowane, są dość proste. Rosja zatrzymuje się tylko na jg. Rosja wygrywa i buduje swój imperialny projekt w obliczu słabości, a zwłaszcza gdy na Zachodzie znajduje partnerów, którzy niekoniecznie muszą uczestniczyć w tej agresji, ale kupują argument, od którego Rosja się wyzwala, by być siłą chroniącą Rosję przed po prostu bycie potężnym, ważnym krajem, który potrzebuje naturalnej bezpiecznej strefy.

Ukraina, prawdopodobnie Litwa, a może Polska na pewno są w tej strefie. W rzeczywistości wszystko na wschód od Niemiec może znajdować się w okolicy dla wielu wczorajszych polityków, którzy: apriorycznie bo Rosja to duży kraj, trzeba z nią rozmawiać, ao zdanie nie trzeba pytać Litwina, Ukraińca czy nawet Polaka, bo to jest kraj, którego nie warto słuchać. Pokój na świecie zależy od dobrych stosunków z Rosją.

Rosja po raz drugi próbuje podzielić Ukrainę, czyli dalej zasilać terytorium Ukrainy w imię pokoju. Wszystko to znane jest od 1938 roku. Traktatu Monachijskiego, kiedy hitlerowskie Niemcy doszły do ​​porozumienia z państwami Europy Zachodniej. Lekcja z Monachium to chyba mała nadzieja dla nas teraz, kiedy Zachód nie chce pamiętać Jałty, nie chce pamiętać o podziale Polski.

Oczywiście, w pamięci Monachium wczorajsza potęga europejska byłaby wstydem. Mam na myśli politykę, która dążyła do powstrzymania imperializmu poprzez poświęcenie słabszych terytoriów, takich jak Ekosłowacja. Jeśli dobrze zapamiętamy i wyjaśnimy tę głupotę, możemy wstrzymać dla nas najgorszy scenariusz.

Ostatni problem jest bezpośrednio związany z Litwą. W pierwszej połowie czerwca w Sejmie został złożony projekt ustawy o cofnięciu lub cofnięciu niepodległości Republiki Litewskiej, przygotowany przez przedstawiciela rosyjskiej Dumy Państwowej Jewgienija Fiodorowa i przedstawiciela rządzącej partii Jedna Rosja. Federacja Rosyjska. Jak wychwalać zachowanie takich rosyjskich polityków?

Myślę, że jest to wzór polityki rosyjskiej, w którym Władimir Putin może wyglądać na polityka umiarkowanego. Będzie iluzją, że takie wypowiedzi nie składał on, tylko jeden z polityków, ale członkowie Dumy Państwowej, którzy twierdzą, że dwa wnioski o likwidacji Ukrainy warto stłumić dalej niż dotychczas. W tym samym czasie system graniczny Związku Sowieckiego złamał mentalność kilku milionów Rosjan. i matric pamięta i przekazuje swoim dzieciom nawet dzisiejsze 3040 mons. To, że nie mogą jechać np. nad litewski Bałtyk, sprawia, że ​​czują się niekomfortowo.

Ten sam mechanizm zadziałał w przypadku Krymu, był on już połączony z Rosją de facto, nie tylko de jure. Nostalgia za granicami imperium sowieckiego jest bardzo ważnym szlakiem odniesienia, który stanowi realne zagrożenie dla nas, Polaków, a także dla Litwinów, Łotyszy i Ukraińców.

oczywiście natychmiast następuje kolejna, szersza reguła strefy imperium. Rosyjska propaganda nieustannie przypomina nam, że Varuva była częścią Imperium Rosyjskiego przez 100 lat, aw czasach sowieckich tylko prowincje, jak powiedziałem, Imperium Rosyjskie. zachodni marsz sotyna.

Przypominam, że 24 lutego został wybrany przewodniczący Klubu Izborsk (miasto Izborsk w obwodzie pskowskim), dużego i prominentnego rosyjskiego ugrupowania politycznego. (czyli na samym początku rosyjskiej agresji na Ukrainę) powiedział, że w końcu nasze granice powinny zostać przesunięte tam, gdzie leżały kości rosyjskich żołnierzy, gdzie były nasze wojska.

Przypomniał nam też, że Paryż musi być nasz. 1814 Rosjanie wyzwolili Paryi, tak jak to przedstawili, a w 18151817. Rosja miała strefę okupacyjną w Normandii… To oczywiście bardzo niebezpieczny pomysł, zwłaszcza jeśli towarzyszy mu ten rodzaj rozmowy, o którym wspomniałem w odpowiedzi na twoje poprzednie pytanie . Mówię o wczorajszej postawie politycznej, dla nas to nie ma znaczenia… może zajmą Litwę, ale czy to nam zaszkodzi w Berlinie czy Paryżu? Takie myślenie jest oczywiście oszałamiająco naiwne i całkowicie głupie, ponieważ dotyczy przyszłości i niebezpieczeństw całej Europy.

Łacińskie powiedzenie mówi, że historia jest mistrzem życia. dzisiaj widzimy powtarzające się pewne wzorce historii. Dzięki za kota.

Drugi wykład z cyklu Wileńskie Kolokwia w Wilnie odbędzie się 29 czerwca w Valdov rm Museum. 18:00

Językiem konferencji jest język polski z tłumaczeniem symultanicznym na język litewski. wydarzenie jest bezpłatne.