Według KE, wraz z rosyjską inwazją na Ukrainę i blokadą jej portów nie jest już możliwy eksport zboża i innych produktów rolnych z Ukrainy. W tej sytuacji zagrożone jest globalne bezpieczeństwo żywnościowe i istnieje pilna potrzeba opracowania alternatywnych tras logistycznych z wykorzystaniem wszystkich odpowiednich środków transportu.

Potrzebne są również korytarze solidarności, aby Ukraina mogła nie tylko eksportować zboże, ale także importować niezbędne towary, od pomocy humanitarnej po paszę dla zwierząt i nawóz.

Adina Valean, europejska komisarz ds. transportu, powiedziała, że ​​20 milionów ton zboża w mniej niż trzy miesiące musi zostać usuniętych z Ukrainy przy użyciu infrastruktury UE.

„To ogromne zadanie, dlatego bardzo ważna jest koordynacja i optymalizacja łańcuchów dostaw, znajdowanie nowych tras i jak największe unikanie korków”. „Komunikacja dotyczy nie tylko pilnych rozwiązań, ale także średnio- i długoterminowych działań na rzecz lepszego połączyć i zintegrować infrastrukturę Ukrainy z infrastrukturą UE” – powiedział Valean.

Według Międzynarodowej Rady Zbożowej w latach 2020-2021 Ukraina była czwartym największym eksporterem zboża na świecie – sprzedała 44,7 mln. ton zbóż za granicą, głównie do Chin, Afryki i Europy. Ukraina jest też jednym z największych producentów oleju słonecznikowego.

Brak infrastruktury

Według Mariusa Vaščegi, szefa Przedstawicielstwa KE na Litwie, Wojna rosyjska i blokada ukraińskich portów Morza Czarnego zagrażają światowym łańcuchom żywnościowym.

„Istnieje potrzeba zapewnienia, aby Ukraina pozostała w pełni zintegrowana ze światowymi rynkami rolnymi, aby móc eksportować swoje produkty rolne i uprawiać nowe uprawy. Korytarze solidarności zaproponowane przez KE pomogą rozwiązać trudności związane z eksportem produktów rolnych i ułatwią ukraiński handel w inne towary. Pomoże to Ukrainie, Europie i całemu światu” – powiedział Waszczega.

Zauważa, że ​​przed wojną Ukraina zajmowała od 10% do 15% światowego rynku różnych zbóż, 75% ukraińskich zbiorów zboża było eksportowane, eksport ten stanowił 20% dochodów z eksportu narodowego Ukrainy.

Według komisarza UE ds. transportu, mimo pilnych starań UE i jej państw członkowskich o ułatwienie przewozu towarów przez granicę między Ukrainą a UE, po stronie ukraińskiej na formalności czekają tysiące wagonów i ciężarówek. Średni czas oczekiwania na wagon to 16 dni, a na niektórych granicach może to być nawet 30 dni.

Wiele zbóż gotowych na eksport wciąż jest przechowywanych w ukraińskich stodołach. Jedną z trudności jest różna szerokość torów: ukraińskie wagony nie są zaprojektowane do poruszania się po większości sieci kolejowej UE, więc towary muszą być przeładowywane na ciężarówki lub wagony, które mogą jeździć po liniach o standardowej szerokości torów UE. Wymaga to czasu, a na granicach brakuje infrastruktury przeładunkowej.

Pierwszeństwo ma Ukraina

Aby sprostać tym wyzwaniom, KE wzywa uczestników rynku UE do pilnego zwiększenia liczby dostępnych pojazdów. KE utworzy platformę logistyczną w celu dopasowania podaży i popytu oraz nawiązania niezbędnych kontaktów, a także poprosi państwa członkowskie UE o wyznaczenie specjalnych punktów kontaktowych (punktów kompleksowej obsługi) dla korytarzy solidarności .

Na konferencji prasowej Valean powiedział również, że przesyłki produktów rolnych eksportowanych z Ukrainy powinny być traktowane priorytetowo, a zarządcy infrastruktury powinni zapewnić przepustowość kolei dla tego eksportu.

KE wzywa również graczy rynkowych do pilnego przeniesienia mobilnych operatorów zboża do odpowiednich terminali granicznych w celu przyspieszenia przeładunku. Porozumienie o transporcie drogowym z Ukrainą również pomoże w usunięciu przeszkód. Aby zachęcić unijnych przewoźników do wjazdu swoich pojazdów na Ukrainę, KE zbada możliwość dodatkowych gwarancji finansowych.

Dodatkowa uwaga zostanie zwrócona na operacje celne. KE wzywa władze krajowe do zapewnienia maksymalnej elastyczności i wystarczającej liczby personelu w celu przyspieszenia procedur na przejściach granicznych.

KE oceni również dostępne możliwości składowania w UE i będzie koordynować z państwami członkowskimi zwiększenie pojemności tymczasowego składowania produktów eksportowanych z Ukrainy.

Szukasz nowych relacji

KE twierdzi, że w dłuższej perspektywie będzie dążyła do zwiększenia przepustowości infrastruktury nowych korytarzy eksportowych oraz budowy nowych połączeń infrastrukturalnych poprzez odbudowę Ukrainy.

Kolejna runda naborów wniosków w ramach instrumentu „Łącząc Europę” wzmocni projekty mające na celu poprawę połączeń transportowych z Ukrainą, w tym połączeń kolejowych oraz terminali drogowych i kolejowych. W tym kontekście KE podjęła dziś decyzję o podpisaniu umowy wysokiego szczebla z Ukrainą w sprawie aktualizacji map transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) w ramach polityki KE zmierzającej do rozszerzenia TEN-T na sąsiednie kraje.

VŽ napisał, że Litwa również szuka możliwości transportu ukraińskiego zboża przez port w Kłajpedzie. W ubiegłą środę LTG Cargo rozpoczęło jazdę próbną z terminalu intermodalnego w Kownie (KIT) na Ukrainę przez Polskę. Oczekuje się, że drogą tą będzie można przewozić towary, w tym zboże.

Minister Transportu i Komunikacji Marius Skuodis zaproponował także utworzenie przez Białoruś humanitarnego korytarza towarowego dla transportu zboża. Jednak zdaniem Virginijusa Sinkevičiusa, zastępcy komisarza UE ds. Litwy, w Brukseli nie ma dyskusji, że zboże można by przetransportować do portu w Kłajpedzie przez Białoruś. „To politycznie niemożliwe: jak zagwarantować, że zboże z Ukrainy trafi do Kłajpedy, a nie do żadnego rosyjskiego portu. „Rosja już kradnie zboże z ukraińskich magazynów, a dziś w Syrii cumuje statek przewożący to ziarno” – powiedział V. Sinkevičius.

„Jeśli wydaje się normalne, że Łukaszenka wyląduje samolotem tam, gdzie chce, z pewnością nie będzie dla niego problemem rozkołysanie pociągu” – dodał.